Kurumuş yapraklar, ağaçtan usul usul dönerek düşer. Ardından toprağa değen hışır hışır yapraklar, kaldırım köşelerinde adeta yakalamaç oynarlar. Bütün bu hareketlerin sebebi olan o görünmez esintinin ne olduğunu düşündünüz mü?

Önce Tanımalı!

Hava ısınır, ısınan hava genşelir ve harekete geçerek yükselir. Yükselen bu hava atmosferin dışına çıkamaz yani istediği kadar hareket edemez. Bu sebeple yükselen hava kütlesi önce dikey sonra yatay olarak hareket eder. İşte bu noktada havanın ısınıp kütlesel olarak yer değiştirmesi, basıncın oluşmasına neden olur. Ancak atmosferin yaptığı basınç dünyanın her yerinde aynı değildir. Çünkü bu basınç yerçekimine, sıcaklığa ve bulunulan yerin yüksekliğine bağlı olarak değişir.

Ufak Bir Deneme

Elinizi, ağzınızın hizasına tutun. Sonra bütün kuvvetinizle elinize doğru üfleyin. Üflediğiniz ilk zaman elinize doğru daha fazla bir kuvvet hissederken; üflemenin sonuna doğru nefesimizin kuvveti azaldığından ötürü gittikçe azalan kuvvet en sonunda kaybolur. Bu ufak deneme bize rüzgârın oluşumunu biraz daha canlı anlattı değil mi -:)

Çeşit Çeşit Esinti

Rüzgârın çeşitleri vardır. Bunlar tabii ki göze toz kaçıran, palto uçuşturan, perde sallıyan, kapı çarptıran, monta sarıltan cinsten değiller. Yıl boyunca aynı yönde esen ve daima yüksek basınçtan alçak basınca doğru hareket eden Sürekli rüzgarlar, birbirine komşu olan büyük kara parçaları ile okyanuslarda oluşan basınç alanları arasında esen Mevsimlik (Muson) Rüzgarları ve genel hava dolaşımına bağlı rüzgarların yerel olarak bazı değişikliklere uğraması tamamen yöresel basınç farkları sonucunda oluşan Yerel Rüzgârlar olmak üzere üçe ayrılır. Rüzgarların hızı anemometre adı verilen aletlerle ölçülür.

Bizim Oraların Havası

Güzel ülkemiz Türkiye’mizin etkisi altında kaldığı rüzgârlar ve yönlere göz atalım:

Gündoğusu: Doğudan esen soğuk ve kuru rüzgâr. Gün doğusu rüzgâr genellikle yağışın kesilmesine neden olur.

Keşişleme: İstanbul yöresinde güneydoğudan esen rüzgâra denizcilerin verdiği addır.

Kıble: Güneyden esen, güney yönünü simgeleyen “kıble”den ismini alan, oldukça sıcak ve nemli rüzgârdır.

Lodos: Türkiye’nin batı kesimlerinde, güney batı yönlerden esen sıcak rüzgârdır. Denizciler için oldukça önemli ve tehlikeli varsayılan rüzgâr tipidir. Marmara Bölgesi’nde deniz ulaşımını etkiler.

Günbatısı: Batıdan esen sıcak ve nemli rüzgârdır. Günbatısı özellikle yurdun batı kesimlerinde yağışlara neden olur.

Karayel: Yağmurlu bir dönemi izleyen 2–3 gün boyunca devamlı olarak kuzeybatıdan esen rüzgâr. Sıcak, kuru ve hoş bir hava oluştururlar.

Yıldız: Kuzeyden esen, ismi yerel balıkçılar tarafından verilen soğuk rüzgârdır. Yazın serin, kışın ise soğuk hava taşır.

Poyraz: Kuzey doğudan esen rüzgâr çeşididir. Kışın kar ve soğuk getirir.